Nog nooit eerder kwam in de Nederlandse wetenschap een fraudezaak aan het licht met de omvang als die van Diederik Stapel.

De vooraanstaande hoogleraar sociale psychologie gaf openlijk toe dat hij de data in tientallen studies heeft bedacht. Waarschijnlijk gaat het om de grootste fraudezaak ooit in de wereld van de wetenschap.

Stapel, tot voor kort werkzaam bij de Universiteit van Tilburg, was zeer productief. Hij is verantwoordelijk voor belangrijke studies naar stereotypering en discriminatie en de effectiviteit van adverteren. Op maandag publiceerde de universiteit een tussentijds rapport waarin was te lezen dat tientallen studies, waaronder 14 van de 21 proefschriften die hij overzag, zijn gebaseerd op verzonnen data.

“Dit is afschuwelijk,” zei Laura King van de Universiteit van Missouri in Columbia. “We praten hier over onderzoek dat een grote invloed heeft op het veld van de sociale cognitie."

De commissie die Stapel’s werk onderzoekt liet tegenover het tijdschrift Nature weten dat tenminste 30 studies gemanipuleerde gegevens bevatten. Wanneer al deze studies worden verwijderd zal deze fraudezaak nog groter zijn dan het werk van Nobelprijswinnaar Jan Hendrik Schön. Hij deed in 2002 baanbrekend onderzoek naar elektronische apparaten gemaakt van organische moleculen, maar de meeste gegevens bleken gemanipuleerd of verzonnen.

Tevens worden de universiteiten van Amsterdam en Groningen betrokken bij het onderzoek. In totaal heeft Stapel 150 wetenschappelijke publicaties op zijn naam staan. Hij schaart zich daarmee in het illustere rijtje van onder meer Friedhelm Herrmann en Marion Brach van het Max Delbrück Centrum voor Moleculaire Geneeskunde in Berlijn. Zij deden kankeronderzoek en publiceerden in totaal 94 studies en boeken die gemanipuleerde data bleken te bevatten.

“Ik werd misleid,” gaf Hart Blanton van de Universiteit van Connecticut in Storrs toe. Hij publiceerde samen met Stapel twee studies naar hoe mensen zich minder intelligent voelen door te kijken naar een foto van Albert Einstein. Het schandaal kan de sociale psychologie ernstige schade toebrengen.

In zijn meest recente werk toonde Stapel het verband aan tussen afval op straat en stereotypering en discriminatie. Alhoewel de Universiteit van Tilburg haar onderzoek nog niet heeft afgerond uitte tijdschrift Science reeds haar bezorgdheid over het waarheidsgehalte van deze studie.

Stapel gaf in een persverklaring toe dat hij data verzon en verontschuldigde zich voor de schade die hij heeft toegebracht aan zijn collega’s en het onderzoeksveld waar hij bij betrokken was. “Ik heb gefaald als wetenschapper,” concludeerde hij.

Bron: Newscientist.com

Gerelateerd: Nobelprijswinnaar stapt op wegens global warming fraude

Bezoek ook eens gezondheidswebwinkel Orjana.nl